4/5/09

Hun hi

Primary sikul kal laiin zirtirtu ten kawlthei min eitir thin a. Ha nei ve ta lo chu ka thil ei lai kha a hmuhnawm chek a ni ang chu, an nui nasa thei e mai. Chutah lo ei hnem deuh chuan ek a ti khal a, ka nuin sahbawn tui mawngah a kap lut a, hmanhmawh takin ek in kan pan a thut rual a a khawh that duh zia te kha.


Kan hlei kang deuh a middle sikulah chuan acid leh chi thak kan pai a, tui thak nen kan in paipawn nasa ve tawh khawp mai. Mathematics min zirtirtuin kan thiam loh a vuakna fung lek lo a, mi hma a tuklo hram dan leh ramsa dang lem min chantir thin kha chu zahthlak tak a ni; hrem nawn ngai kan tam lo khawp mai.


High sikulah Mizo sikul atangin saptawng a zirna run chuangkai ve hlawl a, bo ve theih tak a ni. What is you are name tih bak kha zirtirtu ten min be zawm ang tih hlauhawm tak a ni.


Chutah Pachhunga college-ah jeans khup pawp leh zawm arh nen kum kan pal liam leh puat a. Veng hlui kawng chho a kan haw thin lai kha chuan a tak a Zion tlang lawn chu ka huphurh ve thin khawp nia.


Ni 19 February, 09 khan Pathianin rochan duhawm tak min pe ve ta mauh mai le. Ha nei lo a kawlthei ka ei lai leh thil dangte kha nimin a thil thleng ang maiin a la fiah a. Ka rilru putzia leh duh te pawh la dang lam lo tak a ni. Bus-ah chuang ila 'Ka pu, thu raw'h min ti a. Commitee naah 'Upa thu ngaih pawimawh a tha' tih chang chawiin ka din hi an phut lui leh tlat thin. Rilru-in 18 till i die tih hla sa thin mah ila hun hian min liam pui zel zawng a ni.

12/23/07

Rem thu leng rawh se

Isua pian thu Angel ten berampute an rawn hrilh khan zaipawl hla tawpna chu 'rem thu leng rawh se' tih a ni. Isua pian hnu kum tam vei hnu pawh hian remna ai chuan indo leh inhuatna a punlun zawk chu a ni. Bible hi a dik tawk lo em ni?

A thu hi kan bih chian chuan lei chunga a lawm em em mihringte hnenah chiah (on whom his favor rests) rem thu hi leng tur ni awm tak a ni. Mi zawng zawng karah Isua lo piang hian remna a thlen dawn lo niin a lang. Rem thu len tir tur a lo kal Isua piancham kan lawm hian kan zingah rem thu len tir a nih ngei theih nan Pathian mi lawm nih ve ngei i tum ang u.

12/18/07

Chuap thlir velna

1. Awmna (Pneumonia).
Kan Chuap (lung) ah natna hrik a luh hian kan taksa a natna dotu sipai rual hote nen indona ropui tak an nei nghal thin. Chu indona hmun Chuap-ah chuan kan taksa sipai rawn phurlut tur leh chakkhai thiar lut turin Chuap a thisenzam te chuan tan an khawh nasain, an insangmar lian thin. He indona-ah hian kan taksa sipaite leh natna hrik tam tak an thi a. Chung thi ruang chuan kan Chuap a boruak te an luahlan a. Khuh leh khawsik te an nei thin. A chang chuan he indona hmun a natna hrik leh taksa sipai thi ruangte hi tuamkhawmtu kawr tha tak neiin an tawih ral a, chu chuan hnai (abscess) a siam thei. Thlasik lai hian a bikin naupangah hritlang Awmna hri a leng duh khawp mai. Khawlai len tam loh hi invenna awlsam tak a ni
2. Ngawr natna (Pulmonary Tuberculosis).
He natna 95% hi natna hrik Mycobacterium tuberculosis in a thlen a, 5% chu natna hrik dang M. kansasi, M.avium intracellulare leh a dang ten an thlen. Mihring taksa a he natna hrik vawikhat luhna a dam lo zuita te chu primary tuberculosis tih an ni. Nausen leh naupangah a awm duh bik. Amaherawh chu AIDS vei te an lo hluar tak em vang hian puitling zingah pawh natna tlem ti a chhiar theih a ni tawh bik lo. Taksa a he natna hrik lo pai lawk reng tawh taksa chak loh avang a he natna rawn vei chhuak ho hi post-primary tuberculosis tiin an vuah. Tin, primary tuberculosis vei te dam tha hleithei lo a he natna hi a punlun zel chuan progressive primary-tuberculosis ti a vuah a ni.
3. Chuap panchhia (Pulmonary neoplasms).
He natna tihbaiawm tak hi kum 50-60 bawr velah a hluar ber. A thlen thei tu hrang hrang zingah meizial zuk hi a khai pa ber a ni. Nikhat a meizial bawm hnih kum 20 chuang lo zu tawh te chuan he natna hi meizial zu lo mi aiin a let 60-70 vel in an vei tam bik. Tin, zial zu miin a that loh zia hria a meizuk a bansan hmak chuan he natna vei kawngah a taksa a vawng hla leh tual tual a; amaherawh chu meizial zu ngai lo mi ang tak chuan a din hmun a siam tha leh thei toh lo. Chuvangin meizial la zu ngai lo chuan zuk chhin loh a fin thlak ber rualin lo zu tawh thin tan pawh bansan a that zia kan hriat erawh a duhawm hle. Sap thu fingin `Meizial zu mi fawh chu ash-tray liak ang kan ni` te pawh an tih kha maw.

11/12/07

Bethlehem lam ve thung

Zir mite chuan Isua kha 6-5 BC vel a piang niin an ngai. Hetih hun lai hian Israel ram chu Rom ho rorelna hnuaiah an awm a. An thil deh chhuah sawm a pakhat biak in a an hlan bakah Rom hoin chhiah an khawn nasa a. Mipui an retheiin leiba an ngah a, an hrehawmna leh harsatna lak a chhanchhuaktu tur Messia an nghakhlel hle a ni. Messia (Messiah) tih hi Hebrai tawng 'Mashiah' tih atanga lak a ni a, 'hriakthih' (anointed) tihna a ni. Greek tawng chuan Christo a ni a, sap hoin Christ tiin an la chhawng a, Mizo-in Krista kan ti.

Messia chu Davida te ang a lal ropui leh chak tak, Rom sorkar atanga tharum hmang a zalenna sual chhuak tur niin an ngai; zirtir Petera pawh kha he ngaihdan pawmtu niin an sawi. A thenin zawlnei ropui Israel leh Rom mipui te hlemhletna leh suahsualna lak atanga chhanchhuaktu tur niin an ring bawk.

Isua pian hma hian Messia ni a inchhal an awm nual a. Chung zingah chuan Simon-a (Heroda tirhkah) leh Athronges-a te hi thawm nei na zual an ni awm e. Pathian tel lo a Messia hmuah chu nghah sual awl tak a ni ngei ang.

Isuan pian nan a thlan Mari chu nula thianghlim leh Pathianin a ngaihsak/duhsak (found favor with God) a ni. Josefa nupui hual a nih tawh vangin mi dang lak a fa a pai chuan uire, lung a den hlum tur a ni tih Mari hian duhthlanna a siam lai hian a hre chiang hle awm e. Mahse rinnain, engkim huamin “Ngai teh, Lalpa bawinu ka ni, i thu ang zelin ka chungah thleng rawh se”, a ti ngam.

Isu,vawiinah hian kan thinlung bawng inah,
Lo piang thar leh la, Nang kan chatuan Lal turin;
Kan kut riang hi i chun Mari kut chantir la,
Chatuanin kan lawmin kan hlim kumkhua tawh ang.

10/24/07

Kan tawngtai tawp dan hi

Tawngtai tawp kan khar dan hi eng zawk nge dik hriat thiam a har deuh chuan ka hria. A thenin "Chung zawng zawng chu I fapa Isua Krista hmingin ka dil A che" an ti a, thenkhat chuan "I fapa Isua Krista hmingin ka dil e" an ti bawk a. A che ti a kan tawp hi chuan Pa kan dilna niin a lang a, dil e tih chuan Pathian (Pa leh fapa leh thlarau thianghlim) dilna niin a lang. Pathian pakhat a mi nung pathum awm ringtu chuan an pathum hian kan address tur a ni zawk ang em? Isuan ka hming a in dil a piang Pa in a hlawhtlin tir ang che u, a tih miau avangin Pa kan dil zawk tur a lawm, kan ti zawk. Kristian Tlangau magazine-ah he thu hi zawh a ni tawh a. Editor ngaihdanah chuan dil e tih hi a buk a rit zawk. He zawhna bawk hi Rev. Chuauthuama ka zawh chuan a inngaihtuah vung vung a, ka la ngaihtuah ngai loh lam a nia tiin min chhang. He mi ni sunday chawhnu inkhawm chu chair atangin Pu Chuauthuma'n dil e tiin inkhawmna a hlan. A eng zawk nge dik, nge an dik ve ve?

Tin, mipui aiawh a tawngtai kan nih hian ka tih ai chuan kan tih hman hi a mawi zawk chuan ka hria. Lawmthu sawi chungin ka dil e, kan ti deuh duah pawh hi a chuang liam deuh em? I thenawm hnenah cheng 500 lawmthu sawi chungin ka lo puk, kan ti ngai lo a ni lawm ni? Darthlalang a inhmu ang ruai kan la ni rih si a, famkimna hmunah Awma kan la zawt tlang dawn nia.

10/22/07

Mihring tan a hun ruat.

Mitthi in a thu sawi thin ten "Pathianin kan chunga A hun ruat, chu mi kha mi thih ni ah hian........." ti a an sawi kan hre fo awm e. Pastor leh upa te pawh an bang bik lo. Thuhriltu bung 3-ah chuan engkim tan hian hun ruat a awm.......tih kan hmu. Mahse kan bih chian chuan thil hlawm entir nan pian te, thih te, nuih te, tah te, etc a sawina niin a lang.
Thupuiah lut dawn ila; Thanga chu kum 24 mi niin zu sehin ni 12.10.07 khan a boral a. Pastor Khuma kum 98 chu thawhah natnain rei tak a tih buai hnuah, hrehawm leh natna awm tawh lohna Lalpa hnenah thlamuang tak in vawin 12.10.07 hian a chawl ta. Thanga hi a pian tirh atangin Pathianin kum 24 mi niin ni 12.10.07 ah zu sehin thi sela, Khuma chu pastor tha tak lo niin a kum 98 na ni 12.10.07 ah thawhah natna in ka hnenah ka hruai ang A ti ang em? Lo ti ta nise Pathian a biak tlak a ni ang em? Tunlai politician, chhung khat leh party member thlei bik nei ho aiin a lem chuang dawn em ni. Pathian ringtu leh neitu piangthar tawh tan chuan "ka chung a thil thleng zawng zawng hi keimahin ka tuar lo, min hmangaih a ka thatna tur a engkim min thawh sak thin tu Pathianin engkim min hriat pui" tihah hian duh tawk mai ila.

10/2/07

Wine Bel

Kum 7,000 a upa wine bel hi Iran a Neolithic village atanga laihchhuah a ni. Bible a grape huan siam hmasa ber chu Noa kha a ni awm e. Ancient Egypt pawhin kum 2700 - 2500 BC bawr vel khan wine hi an hmel hriat tawh bawk. Hring nunah wine hian hmun a luahna hi a rei ve tawh khawp chuan a lang. Kum zabi 20-na tan tirh vel khan ram tam tak chuan do rem tumin tan an khawh nasa a. Kil hrang hrang atanga chhutin do zel loh kha a fuh zawk te pawh a ni mai thei, an tawp san hlawm. Ram lang sar zual te chu heng, United State(1920-1933), Finland(1919-1932), Russia(1914-1925), Norway(1916-1927) etc. Zu in mite hi do lo ila, ngai sang hran lo bawk ila. Zu ruih vang a mi dang tan a hnawk sak nih hi thil zah thlak tak a nih zia hi hre chiang ila. Zu rui buaina siam tute chu tu fa pawh nise hremna pumpelh hauh lo thung se. Mi hmuh a zu bur ken hi a hlauhawm ni loin a zahthlak a ni, tih hi mipui ngaih dan ni thei se ka ti thin.